Evleneceğiniz kişinin trafikte ya da maç izlerken verdiği tepkileri iyi gözlemleyin; çünkü onun ne kadar sinirli bir yapıya sahip olup olmadığını en iyi bu ortamlarda anlayabilirsiniz.

Psikoloji Topluluğu’nun konuğu olarak üniversite öğrencileriyle bir araya gelen Mutluluk Enstitüsü’nün Kurucusu Psikolog, Yazar ve Akademisyen Yrd. Doç. Dr. Ozanser Uğurlu, beden dilinin iletişimdeki yerine ve nasıl okunması gerektiğine dair önemli ipuçları verdi.

Beden dilinin, bilinçaltından etkilendiği için gerçek duyguları kelimelere göre çok daha doğru aktardığını belirten Psikolog Ozanser Uğurlu, bu nedenle yalanın da tespit edilebileceğini söyledi. Uğurlu, "Bir kişi yalan söylemeye yeterince hazırlanmadığında bazı duygusal işaretler ortaya çıkar. Bunlara sızıntı denir. Örneğin kişinin nefes alma ve verme düzeni değişir, yutkunma sıklığı, terleme miktarı artar, yüzde kızarma ya da solma görünebilir, kan basıncında değişiklik, ayrıca göz bebeklerinde de büyüme yaşanabilir" dedi.

Evleneceğiniz kişiyi buralarda gözlemleyin
 
Mutluluk üzerine araştırmalar yapmak amacıyla Mutluluk Enstitüsü’nü kuran Ozanser Uğurlu, evliliklerde kritik sınırın 5 yıl olduğunu söyledi. Eş adayınızı trafikte gözlemleyin uyarısında bulunan Psikolog Uğurlu, uzun süreli evlilikler için şu önerileri sundu:

"Evli kişilerin birbirlerine olan yakınlık, tutku ve bağlılık dereceleri çok önemli. Bunların üzerine doğru iletişim, duyguların yönetimi ve memnuniyeti de eklerseniz evlilikleri daha da güçlü kılarsınız. Yakınlık dediğimizde çiftler arasındaki arkadaşlık düzeyini anlamalıyız. Çiftlerin yıllar geçse bile birlikte bir şeyler yaparken keyif almaları harika; çünkü tutku zaten zamanla düşüşe geçecektir. Bu biyolojik bir gerçek. Bir ilişkiyi her zaman geliştirmek ve büyütmek mümkün. Ama duygularınızı nasıl yönetiyorsunuz buna bakmak lazım. Kişi evlilik ilişkisinden ne kadar memnun olduğunu kendi kendine sorgulamalı. Eğer kavga esnasında öfkenizi yönetebiliyorsanız ve doğru iletişimle ne istediğinizi aktarabiliyorsanız doğru yoldasınız. Genellikle evliliklerde kritik yaş sınırı 5 yıl oluyor. 5 yıl bir nevi bilet gibi. 5 yılın sonunda kişilerin evlilikleri ya sürüyor ya da boşanmayla sonuçlanıyor. Ayrıca evlilik öncesi eş adayınızın trafikte veya maç izlerken nasıl tepkiler verdiğini iyi gözlemleyin; çünkü bir kişi ne kadar sinirli bir yapıya sahip olup olmadığını aslında en iyi bu ortamlarda gösterir."

Türkler ne varsa ortaya döküyor

Beden dilinde kültürler arası farklılıklara da değinen Uğurlu "Beden dilinin kullanımı kültürden kültüre değişir. Türkler bunu çok açık kullanıyor. Hatta ne varsa ortaya döküyor. ABD’de ise insanlar bunu fazla baskılıyor. Hatta bizim beden dilimiz bir Amerikalı tarafından fazla abartılı gelebilir, ancak biz kültür olarak içimizdekileri olduğu gibi dışarı akıtan bir toplumuz" dedi.

 Aile ve Çift Terapisti Psikoterapist Uzman Psikolog Naciye Tokaç, sinirli ve öfkeli insanlar için önerilerde bulundu. Tokaç, “Öfke duygusunun nasıl ifade edildiği önemlidir. Bazı kişiler saldırganlık göstermekte bazı kişiler ise bastırarak ifade etmektedir” dedi.

“Çok hafif bir rahatsızlıktan yoğun bir hiddete kadar değişen yoğunlukta yaşanan bir duygu olan öfke; incindiğinizi, haklarınızın ihlal edildiğini, ihtiyaçlarınızın ya da isteklerinizin doğru şekilde karşılanmadığını ya da sadece, işlerin yolunda gitmediğini gösteren bir ileti olabilir” diyen Uzman Psikolog Naciye Tokaç, “Öfkeniz sizi, başkalarının hakkınızdaki tanımlama şekline “Hayır” ve kendi benliğinizin isteklerine “Evet” demeye yönlendirebilir. İnsanın; engellemeyle karşı karşıya kalması, saldırıya uğraması, incinmesi, yoksun bırakılması, tehdit algılaması öfke duygusunu ortaya çıkarabilir.

Öfke duygusu olağan bir şekilde ve zarar verici nitelikte olmayan şekilde ifade edilebildiğinde normal karşılanabilirken; uygun olmayan, kendine ve diğerine zarar verici nitelikte ve kontrol edilemez şekilde ortaya koyulduğunda zararlı bir duygu haline dönüşmektedir. Öfke; kontrol bozukluğu olduğu anda kişinin öfkesine yönelik farkındalığının düşük olduğu ve kontrol edemediği görülmektedir. Öfke dürtüsü kontrol edilemez şekilde ortaya çıkar ve kişi bunu sergilemediği takdirde gerginlik devam eder, eğer öfke duygusu ortaya koyularak zarar verici davranış sergilenirse kişi ruhsal bir rahatlık hisseder. Ancak ardından zaman sonra pişmanlık duygusu ortaya gelebilir” diye konuştu.

Uzman Psikolog Naciye Tokaç, daha sonra şunları kaydetti: “İnsan öfke duygusu ile birlikte doğmaktadır. Bebeğin istekleri karşılanmadığında veya geç karşılandığında, herhangi bir konuda rahatsızlık hissettiğinde, bu durum bebek için bir engellenmişlik olduğundan ve öfke doğurduğundan, isteklerini ve huzursuzluğunu ağlayarak ifade eder. Bebeğin bu tepkileri normaldir çünkü başka şekilde kendisini ifade etmeyi bilmemektedir. Bebek çevresindeki varlıkları, durumları anlamaya, öğrenmeye başladıkça öfke duygusunun ifade edilmesinde de değişiklikler gözlenir. Artık çevresindeki kişiler bu duygularını nasıl ifade ediyorsa çocuk da o şekilde ifade etmeye başlayacaktır. Unutulmaması gereken çocukların ilk önce model alarak öğrendiğidir.

Öfkenizi nasıl yaşayacağınız ve nasıl ifade edeceğiniz, çevrenizdeki bireyleri özellikle de anne babalarınızı model alarak öğrenmekle birlikte; zaman içerisinde çocuğun maruz kaldığı her durum ona bu duygusunu nasıl yaşayacağını öğretir. İzlenen filmler, okul arkadaşları, öğretmenleri, kendisine rol model aldığı kişiler gibi birçok etken duygularını nasıl ifade edeceğini öğretir. Özellikle çocuklarınızın izlediği çizgi film ve film içeriklerine dikkat etmekte fayda olacaktır.

Daha öncede ifade ettiğim gibi; öfke duygusunun nasıl ifade edildiği önemlidir. Bazı kişiler saldırganlık göstermekte bazı kişiler ise bastırarak ifade etmektedir. Saldırganlık gösteren kişi; öfkelendiği kişi veya duruma sözlü ya da fiili olarak saldırır. Etrafındaki eşyaları tekmelemek, küfretmek, hakaret etmek, kavga etmek öfkeyi saldırganca ifade etme yollarından sadece bazılarıdır. Saldırganca ifade edilen öfke duygusu hem kişinin kendisine hem de çevresindeki bireylere zarar vermektedir.
Öfkesini bastıran veya içine atanlar ise; öfkelendiklerini belli etmemeye çalışırlar ve gülümsemelerle olayı geçiştirmeye çalışırlar ya da az konuşurlar. Öfkeyi bastırmak bir çözümmüş gibi görülse de uzun vadede kişinin iç dünyasında biriken öfke duygusu, mide bağırsak rahatsızlıkları gibi fiziksel hastalıklara yol açabilmektedir. Olumsuzda olsa duyguları bastırmak, kişinin çevresine zarar vermese de kendisinde ruhsal sorunlara yol açmaktadır.
Öfke duygusunun uygun bir şekilde ifade edilebilmesi için kişilik gelişiminiz, yaşam tarzınız konusunda yapacağınız bazı değişiklikler; uyumlu bir kişilik geliştirmenize destek olacaktır. Öncelikle hem bedensel hem de ruhsal olarak “esneklik özelliği”ne sahip olmak sizi toplumda rahatlatacaktır. Esneklik özelliği; karşılaştığınız olumsuz olay, durumları daha sakin karşılamanızı, değerlendirme süreci yapabilmenizi ve en sonunda bir karar vererek davranışta bulunmanızı sağlar.

Kişisel bakış açınız da duygularınızı nasıl göstereceğinizi belirlemektedir. Öfke duygusunu kontrolsüzce yaşayan bireylerde gözlenen bir özellik karşılaştıkları olay, durumları daha kişisel algıladıkları, olağanın dışında anlamlar yükledikleri yönündedir. Bakış açınızı “zihninizi yeniden yapılandırarak” değiştirebilmeniz için; öncelikle kendinizdeki öfke duygusunun nasıl yaşandığını fark etmeniz gereklidir. Yapmanız gereken, sadece karşılaştığınız olayları; yaşandığı gibi algılamak ve kişisel yorum yapmamanızdır.

Yapılan araştırmalar ve mesleki gözlemlerim; duygu ve mantık dengesini kurabilmiş kişilerin öfke duygularını daha kontrollü yaşadıklarını göstermekte. Bu kişiler olumsuz bir durumla karşılaştıklarında mantığa dayalı akıl yürütme sürecini işleterek duygularını kontrol altında tutabilirler. Örneğin; “bu durum hayatımda karşılaştığım olumsuz durumlardan sadece bir tanesi, daha sakin olabilirim” gibi düşünceler kişinin akılcı davranışta bulunmasını sağlayacaktır.
İletişim kurma tarzınız, kendinizi genelde nasıl ifade ettiğiniz, kişilik özellikleriniz, problem çözme yöntemleriniz duygularınızı nasıl ifade ettiğinizi çoğunlukla belirleyen diğer özelliklerinizdir. Kendi özelliklerinizi tanımak; olumsuz-işinize yaramayan özelliklerinizi değiştirmek, fayda sağlayan özelliklerinizi güçlendirmek öfke kontrolü konusunda oldukça fayda sağlayacaktır. Tekrar etmek gerekirse; öfke duygusu normal olmakla birlikte öfkeyi zarar verici yapan şey nasıl ifade edildiğidir.
Öfke kontrol sorunu yaşıyorsanız ve hayatınıza zarar verici nitelikteyse, bu durum psikolojik bir soruna işaret edebilir ve normal bir öfke duygusundan ayrılmalıdır. Böyle bir durumda psikolojik desteğe ihtiyaç duyulabilir. Hayatınızda öfkeden çok sevgiye yer vermeniz sizi daha mutlu edecek ve hayatınızı daha anlamlı kılacaktır.”